vrijdag 29 april 2016

Nieuwe versie Britse Corporate Governance Code vastgesteld

De Britse Financial Reporting Council (FRC) heeft op 27 april jl een nieuwe versie van de Britse Corporate Governance Code vastgesteld. Deze versie treedt op 17 juni a.s. in werking.
De (kleine) wijzigingen zijn een gevolg van de invoering van de nieuwe Europese Accountantsrichtlijn en hebben betrekking op de procedure voor de (her)benoeming van de externe accountant en op de samenstelling en de procedures van de auditcommissie. In de nieuwe versie van de Code zijn deze te vinden in sectie C.3: Audit Committee and Auditors.
Tegelijkertijd heeft de FRC nieuwe "guidance' voor auditcommissies vastgesteld waarin aanwijzingen te vinden zijn hoe sectie C3 het beste kan worden toegepast in de praktijk.

Overigens zullen ook in ons land de eisen t.a.v. auditcommissies bij Organisatie van Openbaar belang worden aangescherpt op basis van deze Europese richtlijn.
De nieuwe regels voor de auditcommissie zullen op grond van artikel 21a Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) worden geregeld bij algemene maatregel van bestuur.
Hiervoor is er een implementatiebesluit wijzigingsrichtlijn en verordening wettelijke controles jaarrekeningen opgesteld.
Opvallend is wel dat de Britten de route kiezen van het wijzigen van hun gedragscode terwijl dit in ons land via wetgeving geschiedt.

donderdag 28 april 2016

Beperkte aansprakelijkheid is een voorrecht!

Een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid voor de eigenaren is een "uitvinding" die sinds de Verenigde Oostindische Compagnie ons veel welvaart heeft gebracht.
Het komt er op neer dat de aandeelhouders van een besloten of naamloze vennootschap beschermd worden tegen een persoonlijk faillissement als de vennootschap failliet mocht gaan.
Een dergelijke zakelijke rechtspersoon kan schulden aangaan, geld lenen, overeenkomsten afsluiten e.d. net als "gewone"  personen, maar dan zonder dat de aandeelhouders daarvoor persoonlijk aansprakelijk voor kunnen worden gesteld, zoals bijvoorbeeld bij een eenmanszaak, maatschap of een vennootschap onder firma.

Beperkte aansprakelijkheid is echter ook een concessie, iets dat door de samenleving wordt verleend omdat het een helder doel heeft. Het mogelijk maken van riskante en omvangrijke commercieel ondernemingen, waarvoor makkelijk kapitaal geworven kan worden omdat de aandeelhouders weinig risico lopen. Nog een voordeel is ook dat in dergelijke rechtspersonen leiding en eigendom gescheiden zijn, zodat kapitaalverschaffers in staat zijn om bestuurders te zoeken die geschikt zijn (en de kennis en vaardigheden hebben) om de onderneming te leiden.
Voor meer hierover, verwijs ik graag naar hoofdstuk 1 van mijn boek Grondslagen van Corporate Governance.

Anonimiteit?
Wat uit de Panama Papers duidelijk is geworden is dat in de belastingparadijzen de anonimiteit van eigenaren onderdeel is geworden van de concessie tot beperkte aansprakelijkheid.
In veel van deze paradijzen, van de Britse Maagdeneilanden maar ook Delaware, is het mogelijk om een onderneming te laten registreren waarbij de uiteindelijke gerechtigde (ultimate beneficial owner) kan worden verstopt of vermomd.
Dat is goed nieuws voor boosdoeners maar slecht nieuws voor degenen die naar hen op zoek zijn zoals de belastingdienst of justitie.
Bedenk dat deze ondernemingen van anonieme eigenaren onroerend goed kunnen kopen, transacties kunnen uitvoeren, geld kunnen witwassen, vermogens kunnen bezitten, rechtszaken voeren en kunnen verdwijnen als het ze te heet onder de voeten wordt.
Zoals de Panama Papers laten zien is het bijna onmogelijk om via de trustkantoren achter de uiteindelijke eigenaren te komen, omdat deze om allerlei reden hieraan niet willen meewerken.

Privacy?
Het is duidelijk dat de jurisdicties die deze diensten aanbieden dat doen vanuit een goed begrepen eigenbelang en helemaal niet gebaat zijn met het opheffen van de anonimiteit. Het voornaamste excuus is vaak dat men de privacy van de uiteindelijke eigenaren wil beschermen.
Een gezocht argument want uit de Panama Papers blijkt heel duidelijk dat men constructies als lege brievenbusvennootschappen vaak gebruikt voor doeleinden waarvan veel democratieƫn heel graag op de hoogte zouden komen.
Wat dat betreft is meer transparantie een absolute noodzaak.
Niet alleen voor het beter voorkomen van belastingontwijking, maar ook voor het bestrijden van criminele circuits, betalen van smeergeld, illegale handel, zelfverrijking van dictatoren e.d.

Wat te doen?
De oplossing is feitelijk redelijk eenvoudig. Laten we internationaal afspreken dat iedereen die een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid wil oprichten de namen opgeeft van de uiteindelijke gerechtigden, waar ze ook zijn en dat wijzigingen in eigendom moeten worden opgegeven.
Liegen over de uiteindelijke eigenaren zou een misdrijf moeten zijn.

De eerlijkheid gebiedt om te zeggen dat het niet eenvoudig zal zijn om iedereen aan boord te krijgen. De financiƫle belangen zijn domweg te groot, niet alleen voor de vaak genoemde belastingparadijzen maar ook in landen zoals de Verenigde Staten van Amerika en het Britse Koninkrijk.
Ook al zijn dat nu niet bepaald belastingparadijzen, ze maken het wel mogelijk dat de eigenaren van vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid anoniem kunnen blijven.
Bovendien zijn er ook andere constructies mogelijk, zoals bijvoorbeeld een trust oprichten, waarin de anonimiteit van de eigenaar wordt beschermd.

donderdag 14 april 2016

Panama papers

De zogeheten Panama Papers houden pers en politiek druk bezig.
Eigenlijk verbazingwekkend want de problematiek rondom belastingparadijzen was al heel lang volkomen duidelijk.
Ik heb er op dit weblog al meerdere malen over geschreven (zie bijv. hier) en hier).
Ik denk dat het vooral de details zijn die tot de verbeelding spreken.
Zo maakt het Financieele Dagblad melding van een constructie waarmee er 32 miljoen uit Ecuador werd gesluisd via bemiddeling van het Nederlandse trustkantoor Infintax.
Trouw maakt melding van een Mexicaanse bouwmiljardair die 100 miljoen via Nederland verhuisde naar een aantal belastingparadijzen.
Zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan.

Het gaat in alle gevallen niet alleen om grote multinationals die belasting ontduiken of ontwijken, maar ook MKB-ondernemingen en individuele particulieren.

Is het legaal?
Het ontwijken van belastingen gebeurt volkomen op legale wijze, zo wordt vaak gezegd.
Dat klinkt fraaier dan het is, moet ik daarbij opmerken.
Alle belastingparadijzen bieden twee belangrijke zaken:
  • ze bieden volledige geheimhouding over de eigenaren van vennootschappen die bij hen gevestigd zijn
  • ze heffen weinig tot geen belasting over de vermogens en winsten van de bij hen  gevestigde vennootschappen.
Het komt er op neer dat ze klanten een variant aanbieden op een geheime Zwitserse bankrekening maar dan in de vorm van een brievenbusvennootschap.
Dat is interessant want met alleen een Zwitserse bankrekening doe je niet zoveel en bovendien is het Zwitserse bankgeheim inmiddels veel minder solide dan het ooit was.

Met een vennootschap op een belastingparadijs ben je niet alleen onzichtbaar maar kun je ook handelen en dan wordt het pas echt interessant.
Zo kun je valse facturen sturen en op die manier geld wegsluizen en witmaken. Ook kun je vanuit de vennootschap onroerend goed kopen zonder dat iemand weet dat je de eigenaar bent  of andere aan- en verkooptransacties afsluiten.
Het wordt helemaal interessant als je meerdere brievenbusfirma's opzet want dan kun je op een creatieve manier onderling allerlei zaken regelen zoals bijvoorbeeld het met winst verkopen van contracten of goodwill.
Hoe dat allemaal moet is geen probleem want er is een heel leger aan belastingadviseurs, accountants, juristen, notarissen en trustkantoren beschikbaar die dat allemaal graag voor je willen regelen.
Natuurlijk allemaal volstrekt legaal, ook al is de onderliggende bedoeling dat helemaal niet.
Die bedoeling is onzichtbaar geld verstoppen, geld witwassen en vermogen en bezittingen verbergen in een omgeving waar er weinig of geen belasting wordt geheven en men geen lastige vragen stelt.

Kan het nog wel?
Mijn perceptie is dat je in de ogen van de publieke opinie maar beter niet meer gebruik kunt maken van een belastingparadijs om wat voor reden dan ook.
Het ruikt een beetje te veel naar corruptie een schimmige zaken.
De reputatieschade wordt gewoon te groot, voor zowel grote multinationals als particulieren en het MKB.
Ook de adviseurs bij deze constructies komen er niet goed van af.
Dan gaat het niet alleen om trustkantoren maar ook de Big Four accountants.
In dit verband een vraag: waarom zitten EY, KPMG, PWC en Deloitte op de Britse maagdeneilanden met een bevolking van 28.000 inwoners en niet op het eiland Wight met 140.000 inwoners?

Mijn conclusie
Het is goed dat via onderzoeksjournalistiek op basis van echte documenten kan worden nagegaan wat er nu precies gebeurd in de belastingparadijzen.
Bedenkt daarbij wel dat het betrokken juridisch advieskantoor Mossack Fonseca niet alleen staat maar zeker nog vier even grote concurrenten wereldwijd heeft.
Dat wil zeggen dat belastingontwijking en ontduiking, evenals witwassen en corruptie op een nog veel grotere schaal plaatsvindt.
Geen plezierig denkbeeld.