Nederland belastingparadijs?

Het denken in Den Haag vorige week over twijfelachtige belastingconstructies en brievenbusfirma's heeft eigenlijk niet veel opgeleverd. Staatssecretaris Weekers wacht een onafhankelijke studie af van het Holland Financial Centre en de Tweede Kamer neemt daar genoegen mee.
Ik berichte in een eerder weblog al over de dubieuze rol van Nederland met zijn brievenbusfirma's die wereldwijd worden gebruikt om om belasting te ontduiken.

Wat het onderzoek van de wetenschappers zal opleveren is natuurlijk afwachten maar inmiddels weten we eigenlijk wel genoeg. In september 2011 begon het Financieele Dagblad de serie Belastingroute Nederland waar wordt ingegaan op de rol van Nederland in internationale fiscale structuren. De Volkskrant heeft onderzoek gedaan en er is het uitgebreide rapport "The Netherlands: A tax haven?" van SOMO 'uit 2006.

Nederland kent meer dan 14 duizend postbusbedrijfjes waar jaarlijks zo'n 8.000 miljard euro doorheen stroomt. De grootste multinationals ter wereld hebben sinds 2005 honderden nieuwe fiscale constructies in Nederland opgezet, zo blijkt uit onderzoek van de Volkskrant.
Google, IBM en ENI sluisden  de meeste bedragen door Nederland.
Van oudsher staat Nederland bekend als veilige haven voor de uitbetaling van dividenden, rentes en royalty's -  de in Nederland onbeladen inkomsten uit intellectueel eigendom, zoals de rechten op muziek, software, intellectueel eigendom en merken.
Volgens Bloomberg ontweek alleen al Google 2 miljard dollar wereldwijd aan belasting door 9.8 miljard dollar via Nederland naar Bermuda te sluizen.
Het belastingpercentage dat Google afdroeg is 3.2 procent op inkomsten buiten Amerika, dit terwijl het merendeel van de omzet buiten Amerika wordt verdiend met een gemiddeld belastingpercentage in die landen van 26 tot 34 procent.

Bloomberg beschrijft hoe Yahoo gebruik maakt van de Nederlandse mogelijkheden. Reindert Dooves heeft in Zaandam een eigen organisatie adviesbureau. Zijn kantoor  aan huis functioneert als het hoofdkantoor van een buitenlandse vestiging van Yahoo. Via een deal met de Nederlandse fiscus betaald Yahoo ongeveer 1.35% belasting over de totale omzet. In 2009 verantwoorde Yahoo 1,28 miljoen euro Nederlandse belastingen over de 101.5 miljoen euro aan royalty's die het via deze vestiging naar de belastingvrije Bermuda's boekte.

Bloomberg geeft ook het voorbeeld van computerfabrikant Dell die via Dell Global BV minder dan 1% belasting afdroeg over een omzet van 2 miljard euro in 2011. Die omzet is overigens bijna 75% van het wereldwijde inkomen van Dell. Dat is knap voor een bedrijfje zonder personeel. 

Ik schreef al eerder dat grote multinationals handig gebruikmaken van fiscale constructies om belasting te ontwijken. Dat Nederland hier een belangrijke rol speelt is duidelijk. Dat alles volgens de regels gaat zoals Weekers stelt is ook juist maar moreel gezien kan dit gedrag niet door de beugel.
Allereerst omdat er in deze economisch moeilijke tijden offers aan burgers wordt gevraagd, terwijl rijke multinationals de dans ontspringen. Ten tweede omdat deze multinationals hierdoor oneerlijke concurrentie bedrijven t.a.v. lokale bedrijven. Zij kunnen immers tegen lagere kosten werken dan de lokale concurrentie door deze fiscale trucjes.

Door de publieke aandacht wordt het belastingbeleid onderdeel van de reputatie van een bedrijf, zoals Starbucks recent merkte in Engeland. Je kunt de mazen van de wet opzoeken maar uiteindelijk loop je het risico daarop door klant te worden afgerekend. Critici redeneren terecht dat bedrijven die belasting ontlopen geld weghalen bij ziekenhuizen, scholen en andere publieke diensten waar al jaren op bezuinigd wordt.

Weekers vindt dat Nederland niet voorop moet gaan lopen in de strijd tegen belastingontwijking. Als Nederland zich strenger zou opstellen dan verhuizen bedrijven naar landen met aantrekkelijker regelingen.
Naar mijn mening is dat juist, maar het zou toch ook lonen het wel te doen, al is het alleen maar om de goede reputatie van ons land niet in de waagschaal te stellen.
Wie wil er nu bekend staan als het Bermuda van de Noordzee?
Wie wil er nu dat president Obama zegt:

"Nearly one-third of all foreign profits reported by U.S. corporations in 2003 came from just three small, low-tax countries: Bermuda, the Netherlands, and Ireland." 

Het is niet voor niets dat de G20, de club van economische zwaargewichten, de belastingmoraal van sommige bedrijven bekritiseerde.  Net als de Europese Commissie, die vorige maand belastingontwijking de oorlog verklaarde. Dat zou de EU elk jaar duizend miljard euro kosten. De commissie riep lidstaten, waaronder Nederland, op zwarte lijsten aan te leggen.
Het is toch in feite absurd dat er gigantische winsten in ons land binnenkomen die niets te maken hebben met de werkelijke economische activiteiten ter plekke in ons land. Wat dat betreft is de naam "brievenbusfirma's perfect gekozen."
Natuurlijk is Nederland een belastingparadijs, dat vraagteken in de titel kan wel weg.

Voor wie meer wil weten zijn de eerder genoemde rapportages het lezen waard, evenals een bezoek aan de website nl.tackletaxhavens.com en de website van de onvermoeibare Richard Murphy, www.taxresearch.org