Op de agenda van deze BAVA staan twee belangrijke zaken: de voorgenomen benoeming van Louis van Gaal en Martin Sturkenboom en het al dan niet opzeggen van het vertrouwen in de Raad van Commissarissen.
AFC Ajax is een structuurvennootschap en daar gaan aandeelhouders niet ver de benoeming van de directie, maar worden zij daar alleen maar van in kennis gesteld. De aandeelhouders kunnen echter wel de voltallige Raad van Commissarissen (RvC) wegstemmen, conform artikel 24 van de statuten en daarmee ook indirect ook het lot van het voorgenomen benoemingenbesluit bepalen want dat kan dan niet meer worden uitgevoerd.
Gezien het feit dat 73% van de aandelen in handen zijn van de nieuwe vereniging Aandeelhoudersbelangen Vereniging Ajax beslist deze over het lot van RvC .
Wat er daarna gaat gebeuren is duidelijk, want conform de statuten zijn de leden van de RvC onmiddellijk ontslagen en zal de hoofddirectie aan de Ondernemingskamer verzoeken tijdelijk een of meer commissarissen aan te stellen. Deze commissarissen krijgen dan tot taak een nieuwe raad samen te stellen.
Na Stork, zou het overigens pas de tweede keer zijn dat aandeelhouders van deze mogelijkheid gebruikmaken. Bij Stork is dat niet doorgegaan vanwege ingrijpen van de Ondermingskamer. Hoe dat bij Ajax allemaal gaat is nog afwachten.
Het zou me niet verbazen als er alsnog een compromis komt (zie de geruchten over geheim overleg tussen Cruijff en van Gaal) en dat aandeelhouders alsnog instemmen.
Rondom deze hele zaak zijn uit het perspectief van corporate governance een aantal zaken opvallend. Want Ajax is de enige beursgenoteerde vennootschap die als primaire business aan voetbal doet.
Wie kiest de commissarissen?
Ik lees nog wel eens in diverse kranten dat de ledenraad van Ajax nieuwe kandidaten aan de aandeelhouders kan voordragen maar dat is niet het geval. De band tussen de vereniging en de vennootschap is met de nieuwe statuten in feite verbroken. Wel kunnen aandeelhouders met meerderheid van stemmen een voordracht afwijzen.
Het is overigens wel een bijzonderheid dat nog steeds in het reglement van de RvC sprake is dat deze zodanig moet worden samengesteld dat de meerderheid bestaat uit personen die het bijzondere vertrouwen van de vereniging genieten (art. 1.3). Het argument daarvoor is dat een zodanige samenstelling in het belang van de vennootschap is en alle daarbij betrokkenen.
Waar is het bijzondere aandeel gebleven?
Vanuit governance-perspectief heeft de vennootschap ook nog een curiositeit en wel het Bijzonder Aandeel. De houder van dat aandeel kent een aantal opvallende bevoegdheden en wel dat deze besluiten van de Hoofddirectie moet goedkeuren omtrent (art.19.2):
- wijziging van de handelsnaam van de vennootschap;
- wijziging van de kernactiviteiten van de vennootschap;
- wijziging van het logo, de clubkleuren rood-wit en/of het tenue gedragen tijdens thuiswedstrijden, bestaande uit een wit shirt met verticaal rode baan over borst en rug, rode kraag en rode mouwomslagen, alsmede een witte broek en witte kousen met rode omslag;
- wijziging van de bestaande stadionlocatie te Amsterdam;
- wijziging van de structuur van de op topvoetbal gerichte jeugdopleiding alsmede wijzigingen in het ten behoeve van de jeugdopleiding gebruikte accommodaties en faciliteiten;
- wezenlijke wijzigingen in de structuur van het functioneren van jeugd- en amateurelftallen;
- de verstrekking, wijziging en intrekking van licenties en sublicenties;
- het doen van een voorstel tot statutenwijziging.
Gezien de bijzondere machtspositie van dit aandeel was in de statuten van de Amsterdamsche Football Club "Ajax' opgenomen dat het bestuur dat aan het aandeel verbonden stemrecht uitoefent (art. 5b). Dit overigens met twee derde meerderheid en na goedkeuring door de ledenraad.
Opvallend is nu dat in de nieuwe statuten van de Aandeelhoudersbelangen Vereniging Ajax dat bijzondere aandeel nergens meer te vinden is.
Waar zou dat toch gebleven zijn?
Heeft de nieuwe vereniging dat nu in handen en zo ja waarom staat het dan nergens in de statuten vermeldt?
Is het bijzondere aandeel overgedragen aan de vennootschap en zo ja waarom?
Is het verkocht aan een andere gegadigde en zo ja wie?
Of is het nog in eigendom van de vereniging de Amsterdamsche Football Club “Ajax”?
Waar is de Amsterdamsche Football Club “Ajax” gebleven?
Het lijkt er namelijk op dat deze vereniging niet is opgeheven en nog steeds bestaat.
Ik kom daar niet goed achter maar het is wel opvallend dat in de statuten van de nieuwe vereniging Aandeelhoudersbelangen Vereniging Ajax in artikel 2 nog nadrukkelijk melding wordt gemaakt van deze club.
Ook op de website van de Kamer van Koophandel Amsterdam is deze vereniging nog steeds te vinden.
De website van de AFM maakt ook nog melding dat 73% van de aandelen in het bezit zijn van de Vereniging AFC Ajax.
Het lijkt me ook aannemelijk dat deze vereniging nog steeds bestaat want in in de nieuwe vereniging Aandeelhoudersbelangen Vereniging Ajax is geen plaats meer voor personen die geen aandelen of certificaten van aandelen bezitten van AFC Ajax N.V. Daarmee zijn bijvoorbeeld ook de ere-leden en leden van verdienste uitgesloten van deelname, evenals de buitengewone en ondersteunende leden.
Als dit juist is zijn aandeelhouders en supporters en fans door deze constructie definitief uit elkaar getrokken.
Het enige dat AFC Ajax dan nog heeft om invloed uit te oefenen is het bijzondere aandeel.
Als dat zo is hebben de fans en supporters nog steeds een bijzonder machtsmiddel in handen, maar is het verder met de invloed van de clubleden en oudspelers gedaan.
De feitelijke macht ligt nu bij de aandeelhouder.
Dat roept onmiddellijk weer de volgende vraag op.
Waar zijn de aandeelhouders?
Het is mij niet duidelijk of met de oprichting van de nieuwe vereniging ook alle aandelen over zijn gegaan vanuit de Amsterdamsche Football Club "Ajax'. Dat moet haast wel anders heeft de hele exercitie geen zin. Maar dan is dit bezit niet gemeld bij de AFM.
Beurshandelaar Arie Strating en Delta Lloyd hebben ongeveer 18% van de aandelen en de rest is vrij verhandelbaar.
Dat betekent dat de nieuwe leden van de Aandeelhoudersbelangen Vereniging Ajax mogelijk gaan bestaan uit deze bestaande aandeelhouders en leden die aandelen op de beurs kopen.
Ik kan er helemaal naast zitten maar wie oefent dan namens wie het stemrecht uit op die 73% van de aandelen?
Is dat de nieuwe vereniging Aandeelhoudersbelangen, op basis van een volmacht van de Amsterdamsche Footbaal Club "Ajax'? Of is dat nog steeds de voetbalclub AFC Ajax.
Kortom, ik heb meer vragen dan antwoorden in deze zaak.
Als ik gelijk heb lijkt deze constructie toch verdacht veel op die van het zo verfoeide administratiekantoor. Want in dat geval oefent de nieuwe vereniging het stemrecht uit zonder enige controle van de voetbalclub? Dat laatste lijkt me overigens sterk. AFC Ajax zal denk ik nooit zijn stemrecht overlaten aan het bestuur van de nieuwe vereniging.
Kortom, ik ben wel erg benieuwd wie er gaat stemmen op 10 februari.
Welk probleem lost de statutenwijziging nu op?
Ik lees in verschillende kranten dat door de statutenwijziging de governance-structuur bij Ajax aanmerkelijk is vereenvoudigd. Er is nu immers alleen maar een bestuursraad en met een algemene ledenvergadering en men is af van de ingewikkelde structuur met een ledenvergadering, ledenraad en bestuur.
Ik waag echter te betwijfelen of de problemen nu uit de wereld zijn. Met veranderingen in de structuur los je geen fundamentele problemen op. De kern van het huidige conflict is een verschil in inzicht over de te volgen koers. Anders geformuleerd: ben je voor Cruijff of voor van Gaal. Als dit conflict achter de rug is zullen er ongetwijfeld wel weer nieuwe rellen volgen want voetbal is nu eenmaal niet alleen een zakelijke affaire maar ook emotie.
Daarbij lijkt het er op dat er nu sprake is van een nog ingewikkelder situatie met twee in plaats van een vereniging. AFC Ajax als houder van de aandelen, die waarschijnlijk ook lid is van de de nieuwe vereniging Aandeelhoudersbelangen en daar dan ook het belangrijkste lid is, met 73% van de aandelen.
Belangrijker vind ik dat door deze structuurwijziging de voetballiefhebbers en voetbalkenners op afstand zijn gezet. Of de nieuwe leden van de Aandeelhoudersbelangen meer betrokken zijn bij voetbal dan de leden van de aloude Amsterdamsche Football Club Ajax waag ik te betwijfelen.
Wij praten in het vakgebied corporate governance vaak over de "betrokken aandeelhouder' als ideaalbeeld. Alleen als aandeelhouders hun stem laten horen is er immers sprake van een goede balans in het krachtenveld tussen directie, commissarissen en aandeelhouders.
Bij Ajax gaat men er blijkbaar van uit de betrokken aandeelhouders en leden alleen maar lastig zijn.
Maar is er toch ook wel een koppeling tussen het bestuur van AFC Ajax en het bestuur van de vereniging Aandeelhoudersbelangen. Want het bestuur van AFC Ajax is het belangrijkste lid van deze vereniging en maakt daar dan ook de dienst uit,
Als dat waar is, wat is dan de zin van deze hele exercitie?
Wat voegt deze nieuwe vereniging dan toe?
Commentaar, suggesties en ideeën zijn van harte welkom.
PS. Na het schrijven van dit bericht bleek dat een aantal aannames van mij verkeerd zijn. Zie hiervoor een nieuw bericht van 14 januari "Ajax en de governance structuur: een update.'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten