Accountantsonderzoek corporate governance verklaring uitgebreid

Met ingang van het boekjaar 2017 hebben de controlerende accountants een uitgebreidere rol bij de corporate governance verklaring in het bestuursverslag.
Dit is het gevolg van de wettelijke verankering van de nieuwe corporate governance code zoals gepubliceerd in het Staatsblad op 7 september 2017.
De minister heeft in het besluit tot verankering van de Code van Manen bepaald dat de accountant de governance verklaring op dezelfde manier moet toetsen als de rest van het bestuursverslag.

In de oude situatie ging de accountant na of de corporate governance verklaring alle wettelijk verplichte elementen bevatte (aanwezigheidstoets) en of bepaalde elementen hieruit verenigbaar waren met de jaarrekening.
In de nieuwe situatie gaat de accountant na of de verklaring alle voorgeschreven elementen bevat en of de verklaring verenigbaar is met de jaarrekening. Daarbij dient de accountant nu ook materieel onjuistheden te signaleren in de corporate governance verklaring.
De toelichting van de minister als reactie op kamervragen stelt:

"Naar aanleiding van dit verzoek zal ik het ontwerpbesluit aanpassen zodat de accountant alle onderdelen van de verklaring inzake corporate governance toetst op dezelfde wijze als het bestuursverslag waarvan de verklaring deel uitmaakt. Het onderzoek van het bestuursverslag houdt in dat de accountant in het kader van de controle van de jaarrekening nagaat of het bestuursverslag conform de wettelijke vereisten is opgesteld en met de jaarrekening verenigbaar is. Ook dient de accountant te onderzoeken of er, in het licht van de tijdens het onderzoek van de jaarrekening verkregen kennis en begrip omtrent de rechtspersoon en zijn omgeving, materiële onjuistheden in het bestuursverslag zijn opgenomen (vgl. artikel 2:393 lid 3 BW). Deze aanpassing heeft tot gevolg dat de accountant bij zijn onderzoek van het bestuursverslag ook de daarin opgenomen verklaring inzake corporate governance in zijn geheel toetst op de informatie die hem tijdens zijn onderzoek van de jaarstukken ter kennis is gekomen. Dit biedt aan gebruikers meer zekerheid over de betrouwbaarheid van de informatie. Deze wijziging sluit ook aan bij de wijze waarop de accountant de niet-financiële verklaring toetst die door grote organisaties van openbaar belang in het bestuursverslag moet worden opgenomen (vgl. artikel 5 van het Besluit bekendmaking niet-financiële informatie)."

 Ik merk daarbij op dat de accountant hiermee aan hogere eisen moet gaan voldoen. Niet alleen in termen van meer werk om de conclusie te onderbouwen maar ook is er meer kennis dan voorheen nodig van het vakgebied corporate governance.

Het is opvallend dat deze wijziging mede tot stand is gekomen op aandringen van de Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA), die al begin dit jaar een brochure heeft uitgebracht wat er door de uitgebreidere rol van de accountant bij het bestuursverslag verandert.
Klaarblijkelijk heeft het NBA daarbij kennelijk vergeten hoe de accountant aan de benodigde kennis gaat komen om de corporate governance verklaring goed te kunnen controleren.
In de nieuwe eindtermen voor de opleiding tot accountant is het vak Corporate Governance helaas verdwenen en vervangen door een "stream" die . . . "als een rode draad door de opleiding loopt."
In de eindtermen staat te lezen dat:

"Corporate governance is een thema dat bij alle kernvakgebieden, Management Accounting & Control, Strategie, Leiderschap en Organisatie, Recht en Financiering, aan de orde komt."

Hoeveel studiepunten deze rode draad verdient is overigens niet opgegeven en dat laat men kennelijk aan de opleiding over.
Mijn kritiek over de handelwijze heb overigens al eens eerder geuit, voor dat de zwaardere rol bij de governance verklaring aan de orde kwam.

Ik vind het nogal onverstandig van de NBA om te lobbyen voor een zwaardere rol voor de accountant op het gebied van corporate governance, terwijl men nalaat de onderwijsinspanning op dat gebied te vergroten, ja zelfs drastisch verkleint.
De beroepsorganisatie is kennelijk van mening dat de accountant een belangrijke rol speelt in het toezien op goede corporate governance en het adviseren daarover.
Dat betekent dat er binnen de opleiding voor accountants ook de nodigde aandacht aan dit vakgebied moet worden besteed, anders kun je deze nieuw taak niet goed vervullen.
In dat licht bezien zijn de eindtermen dringend aan revisie toe.

Misschien mag ik er in dit verband nog eens op wijzen dat er in ieder geval een uitstekend en actueel leerboek beschikbaar is. Grondslagen van Corporate governance is nog steeds het enige Nederlandse leerboek op dit gebied.
Ik kan het alle accountants van harte aanbevelen.